ZOEKEN:

Sky burials in Tibet gesubsidieerd

Lhasa-sky-burial-K1985

Plek voor sky burials op heuvel nabij Lhasa. Inzet: wandschildering in Drepung van een sky burial; klik op foto voor vergroting.

Sky burials in Tibet zijn een bijzondere manier van ‘begraven’ met een diepe spirituele betekenis. Het is ook een praktische manier van begraven in een ruig gebied. Buitenlanders zijn zelden getuige geweest van een Tibetaanse sky burial en Chinezen zijn er meestal niet welkom.

De Tibetanen geloven dat na de dood het lichaam niets meer dan een leeg omhulsel is. De ziel van de dode is op weg naar reïncarnatie in een volgend leven. In Tibet worden hoge lama’s gecremeerd en bijgezet in een chorten (stupa). Soms krijgen lichamen een ‘waterbegrafenis’. Vanouds was de sky burial of ‘luchtbegrafenis’ de manier waarmee met het lichaam van overledenen wordt omgegaan. De traditie is in Tibet zeer oud en dateert wellicht van de voor de introductie van het boeddhisme. Het wordt genoemd in het ‘Tibetaanse dodenboek’ uit de 12e eeuw en is dan dus onderdeel van de dominante Kagyu leer.

Na het overlijden wordt een lichaam drie dagen opgebaard. Monniken zeggen gebeden op en de familie neemt afscheid. Daarna wordt het lichaam gewassen en in foetushouding in doeken gewikkeld. Bij zonsopgang wordt het lichaam in een soort processie naar de heuvel waar het zal plaatsvinden gebracht. Er zijn in Tibet maar enkele van deze plekken, een is er even buiten Lhasa.

Het lichaam wordt er neergelegd, er worden geurige takken en wierook gebrand en gebeden opgezegd door mannelijke familieleden en vrienden. Na het ‘chanten’ gaan de in een soort van trance verkerende experts aan de slag. De doeken worden verwijderd en vanaf de rug wordt het vlees volgens een vast patroon in repen van het lichaam gesneden. In een zeer snel tempo is het ontdaan van alles en resten de beenderen. Deze worden gebroken en vermalen met tsampa (het Tibetaanse gerstevoedsel).

Ondertussen cirkelen de gieren al rond, vlak boven de hoofden van de mensen op de berg. De baas van de ‘slagers’ heeft gezorgd dat het vlees en de verpulverde beenresten zijn verspreid en als het ware op zijn teken storten de gieren zich erop en in een mum van tijd is alles verdwenen. Het lichaam is geofferd aan de gieren. Zij zijn de representanten van de Dakinis, de ‘hemeldansers’, de ‘engelen’. Met deze daad is de ziel bevrijd.

Het geheel is zeer indrukwekkend. Slechts zelden worden buitenstaanders toegelaten het te zien en fotograferen is absoluut verboden. De Chinese overheid vond het een primitieve rite en tussen 1966 en de tachtiger jaren was het verboden. Ik was in de unieke gelegenheid het in 1985 bij te wonen en maakte toen geluidsopnamen voor de cursus Ni Hao van Teleac. Die alleen al, vooral het moment waarop de gieren werden aangeroepen en zich op de resten stortten, waren bloedstollend.

Waarom hierover nu een bericht? Recent werd bekendgemaakt dat de Chinese overheid in Tibet in de komende 5 jaar een half miljard renminbi (circa US$ 75 miljoen) gaat uitgeven om in totaal 156 sky burial plekken te ‘renoveren’. Men zal zich eerst richten op plekken dicht bij een lama-klooster. De toegangswegen (nu vaak een voetpad) worden verbeterd, er komen maatregelen zoals omheiningen tegen verwilderde honden en andere dieren en er komen faciliteiten voor de familieleden. En het maakt de controle over deze spirituele praktijken beter mogelijk…

Zie voor meer informatie over Tibet: www.reizennaartibet.nl.

Over de auteur
Kees van Galen is oprichter en eigenaar van Tiantan BV. Tiantan is de rechtsopvolger van VNC Asia Travel BV, waar hij directeur van was. Kees kent Azië als geen ander, in China komt hij regelmatig sinds 1980.