Moderne hogesnelheidstreinen
De trein is een efficiënt vervoersmiddel, ook bij langere trajecten. Zeker als u een nachttrein neemt die in de avond vertrekt en in de ochtend aankomt, dan heeft u vaak meer effectieve tijd te besteden dan wanneer u hetzelfde traject zou vliegen. Naast normale treinen zijn de snelle HS treinen in toenemende mate een goed alternatief voor vluchten, ook voor langere afstanden.
HS treinen
China heeft het grootste HS (High Speed) netwerk in de wereld, eind 2015 in totaal 19.000 km. De treinen hebben hun eigen spoor en vaak eigen stations, naast het ‘normale’ treinennetwerk. China heeft sinds 2000 enorme inspanningen verricht om door het hele land speciale spoorlijnen aan te leggen, soms in zware omstandigheden, zoals in berggebieden, woestijnen (Lanzhou-Xinjiang lijn) of zoals bij de Harbin-Dalian lijn streken waar het in de winter -40 ºC is.
HS trein: links 1e klasse, rechts 2e klasse
De HS treinen zijn niet alleen snel maar ook comfortabel. U boekt een gereserveerde stoel. In de 1e klasse zijn er aan weerszijden van het gangpad 2 stoelen; in de 2e klasse zijn er rijen van 2 en 3 stoelen. Het enige nadeel is dat er niet heel veel ruimte is voor bagage. Grote koffers mogen niet in de vakken boven de stoelen en er is aan het eind van een coupé is beperkt plek voor koffers. U reist altijd vooruit. Af en toe komt een steward langs met drankjes of kleine hapjes en soms met simpele maaltijden. De treinen hebben vaak een restauratiewagon. Sommige treinen hebben zelfs een business class met zeer luxe ligstoelen en service.
Vergeleken met vliegen hebben de snelle treinen het voordeel dat de stations minder ver van de centra van steden liggen, en dat het veel minder tijd kost om in- en uit te checken. Daardoor wordt de totale reistijd vergelijkbaar. Om een voorbeeld te geven kijken we naar Shanghai-Beijing, een afstand van 1300 km. De HS trein doet er (afhankelijk van welke trein) 5-6 uur over; als u om 8 uur in de ochtend vanaf station Shanghai Hongqiao vertrekt arriveert u om kwart over 1 in de middag op station Beijing Zuid en kunt u om 14:00 uur in uw hotel in het centrum zijn. Als u zou vliegen en, zoals bij de treinreis, tegen 7 uur in de ochtend van uw hotel vertrekt, dan zou u met reistijd, inchecken etc. een vlucht kunnen nemen die om 9 uur vertrekt. Van Shanghai naar Beijing is het ongeveer 1:20 uur vliegen. U arriveert om 11:20 uur, rond 13:30 uur bent u met uw bagage bij de uitgang en dan is het een uur rijden naar de stad en nog een half uur naar uw hotel, waar u rond 14:00 uur aankomt. En de prijzen voor de trein zijn gunstiger dan bij vliegen: de 1e klasse treinkaartje kost ongeveer 25% minder dan een vliegticket, een 2e klasse treinkaartje is minder dan de helft van een vliegticket. Bovendien zijn de kosten van de transfers lager bij treinen.
Normale treinen
Sinds 1949 heeft China enorm veel geïnvesteerd in een landelijk netwerk van treinen. Naarmate het aantal HS treinen toeneemt verdwijnt een deel van de nachttreinen. Maar voor de relatief kortere afstanden en voor nachttreinen maken veel reizigers nog altijd gebruik van de normale treinen.
Vier klassen
Chinese treinen zijn in vier klassen verdeeld: harde zitplaatsen, harde ligplaatsen, zachte zitplaatsen en zachte ligplaatsen. Op een aantal korte trajecten rijden er Chinese dubbeldekstreinen voorzien van airconditioning. Deze treinen bevatten alleen zachte zitplaatsen.
In alle klassen dient u er rekening mee te houden dat het sanitair te wensen overlaat.
Harde zitplaats (yingzuo)
De eenvoudigste en goedkoopste manier van reizen, op harde banken, waarbij u ervan verzekerd bent vele Chinezen te ontmoeten. Aangezien de plaatsen zelden genummerd zijn en er voor deze klasse vaak meer kaartjes dan plaatsen worden verkocht, is er bij het instappen sprake van een ware veldslag. Bovendien schijnt iedereen voortdurend met zijn hele hebben en houwen op stap te zijn. Chinezen zijn nieuwsgierig als het om buitenlanders gaat en aangezien privacy in China een heel andere betekenis heeft dan bij ons, zult u nauwkeurig worden geobserveerd en besproken. Daar de verlichting dag en nacht aanblijft, er door de luidsprekers continue muziek, afgewisseld met het weerbericht klinkt en het de normaalste zaak van de wereld lijkt te zijn om op de grond te spugen is dit zeker niet de meest relaxte vorm van treinreizen.
Harde ligplaats (yingwo)
De open coupés hebben zes ligplaatsen; drie aan elke kant. Het zijn smalle bedden met overigens wel een matrasje. Tussen de Chinezen bent u steeds het middelpunt van alle aandacht, maar aangezien het maximale aantal passagiers zes is, is dit al een aardige beperking. Schone lakens, kussens en dekens worden bijgeleverd. Rond half tien ’s avonds gaan het licht en de luidsprekers uit. Handig om bij u te hebben zijn een mok en thee (heet water is bijna altijd voor handen), wetties en een zaklantaarn.
Zachte zitplaats (ruanzuo)
Op korte trajecten hebben sommige treinen zachte zitplaatswagons, die voornamelijk door buitenlanders en hooggeplaatste Chinezen worden gebruikt. Zij kosten ongeveer hetzelfde als harde ligplaatsen.
Soft sleeper
Zachte ligplaats (ruanwo)
De zachte ligplaatscoupés zijn comfortabel. Dit is de 1e klasse. Men slaapt er met vier personen, in twee bedden aan weerszijden boven elkaar. Overdag vormen de onderste bedden de zitplaatsen. Sommige treinen hebben ook enkele tweepersoonscoupés. Een plastic plant, een schemerlamp en een tapijt op de grond maken deze mini huiskamer compleet. Er staan doorgaans een thermoskan met heet water en vaak theemokken (niet altijd, dus meenemen is handig). De treinbediende vult het water regelmatig bij en verkoopt voor een paar cent losse thee. Onder het tafeltje is de knop waarmee u de luidsprekers kunt afzetten. Toiletten en wasbakken zijn aan iedere zijde van de wagon. Airco is steeds vaker, maar niet altijd, aanwezig. Deze manier van reizen kost tweemaal zoveel dan een harde ligplaats, maar minder dan een vlucht voor hetzelfde traject. Voor eenzelfde traject is vergeleken met een HS dagtrein de prijs van een softsleeper tussen een HS 1e klasse en 2e klasse. En u bespaart er een nacht hotel mee.
Restauratie
Restauratierijtuigen (canche) zijn gewoonlijk alleen aanwezig op trajecten die meer dan 12 uur duren. Dit rijtuig bevindt zich gewoonlijk of grenzend aan de softsleeper rijtuigen of tussen de harde zitplaatsen en de harde/zachte ligplaatsen. Lunch en diners kosten er gemiddeld 30-50 Yuan. De kwaliteit is wisselend. Er worden ook frisdrank en bier verkocht. Indien u met meerderen verspreid over de trein reist, houd er dan rekening mee dat de deuren van de restauratie ’s avonds op slot gaan. Vaak komt er ook nog iemand alle wagons langs, van wie men afgepaste porties in piepschuim doosjes voor 10-15 Yuan kan kopen.
Plaatsbewijzen
Kort na vertrek controleert de conducteur de kaartjes. Het is van belang dat u hem of haar niet mist, want de conducteur tekent de bezetting aan op een lijst, deelt plaatsbewijzen uit en wijst onbezet gebleven plaatsen toe aan mensen die in de trein van klasse willen ruilen. Kort voor aankomst krijgt u uw kaartje weer terug, zodat u deze bij de perron controle kan laten zien.