LIANGSHAN 凉山
De Liangshan Yi Autonome Prefectuur (凉山彝族自治州, Liangshan Yizu Zizhizhou) is een gebied van 60.000 km in het zuiden van de provincie Sichuan. Zoals de naam al aangeeft wonen er veel Yi. De Yi noemen hun woongebied Niep Sha (ꆃꎭ). Er wonen ca. 4,5 miljoen mensen, waarvan 49% Yi en 47% Han-Chinezen. Het is een bergachtig gebied met een mild klimaat. De Anning is de belangrijkste rivier.
Voor 1955 werden de Yi de Lolo genoemd. Dat was omdat de Yi de tijger (‘lo’ in hun taal) beschouwden als een heilig dier. De Chinezen schreven dat als Luoluo (猓猓). Het karakter 猓 heeft het ‘hond’ radicaal, daarom werd het als denigrerend beschouwd. Ook het omzetten naar Lolo (罗罗) hielp niet, het bleef een scheldwoord. Daarom werd de naam gewijzigd in Yi. Er zijn circa 9 miljoen Yi (4,5 in Yunnan, 2,5 in Sichuan en 1 miljoen in Guizhou). Liangshan en noordoost-Yunnan is hun kerngebied. Subgroepen hebben vaak een eigen naam, bijvoorbeeld de Sani (撒尼) die leven bij het Stenen Woud bij Kunming.
De Yi hadden een samenleving met Zwarte Yi, de elite, Witte Yi, de gewone (vrije) mensen en slaven, een soort horigen van de Zwarte Yi, vaak uit andere etnische groepen. Net als bij de Naxi, waren sjamanen belangrijk bij belangrijke levensgebeurtenissen.
De Yi zouden afstammen van de Qiang, die ook de voorouders van de Naxi (Lijiang), Bai (Dali) en de Tibetanen waren. Ze zouden zich zo’n drieduizend jaar geleden hebben gevestigd in Qiong, de vallei van de Anning. Nadat het Chinese keizerrijk zich tijdens de Han (206 vC – 220 nC) uitbreidde naar het zuidwesten moesten de Yi-vorsten zich onderwerpen, maar waren er ook vaak opstanden. Van de 4e tot 7e eeuw waren de Yi zelfstandig, maar in de Tang (7e eeuw) werden ze weer onderhorig aan de keizer. In de 8e eeuw ontstond het rijk Nanzhao, met Dali in Yunnan als centrum. De vorstelijke familie bestond uit Yi, zo wordt aangenomen, afkomstig uit Zhuomulang bij Weishan. Nanzhao werd opgevolgd door het Dali Rijk waarin de vorsten Bai waren, maar het bleef het Yi-gebied omvatten. Het werd in de 13e eeuw veroverd door Kublai Khan. Na de Mongolen had de Ming-dynastie (1368-1644) diverse grote veldtochten nodig om het gebied te pacificeren. Ze stichten Han-Chinees militaire kolonies, maar gaven ook de lokale Yi tusi (stamleiders) een plek in het bestuur. In de 19e eeuw waren er veel opstanden tegen de Qing-dynastie en ook de Yi waren daarbij betrokken. De Chinese histografie benadrukt dat Yi zich aansloten bij de communisten tijdens de Lange Mars. Minder nadruk heeft dat er na 1949 tot 1955 veel verzet was tegen de Chinese overheersing en dat het Chinese leger de opstand met veel geweld de kop indrukte. Sindsdien heeft men geprobeerd de Yi te integreren in de systemen en het denken van de Volksrepubliek China (zie ook Minderhedenpolitiek).
Xichang 西昌
De hoofdstad Xichang heeft ca. 700.000 inwoners. Hier werd tijdens de Han, tweeduizend jaar geleden, de garnizoensstad Qiongdu gevestigd, voor de keizerlijke troepen een bolwerk tussen Chengdu en Kunming.
Xichang is nu een moderne provinciestad. Van de oude stad resteert niet veel meer, behalve de Ming Stadspoort.
Lushan
De berg Lushan ligt ten zuiden van Xichang. In het gebied waren boeddhistische, daoïstische en Confuciaanse tempels, kloosteres en schrijnen. Aan de voet van de Lushan ligt het Qiong Meer (邛海). Aan de noordzijde is de Maan Baai, met 8 mooie banaan-bomen. Rond het meer is het landschap fraai. Er zijn wetlands en er is een fietsroute van 40 km.
Liangshan Yi Museum
Het Liangshan Yi Museum (凉山彝族奴隶社会博物馆 (Liangshan Yizu Nuli Shehui Bowuguan), officieel het Museum van de Yi Slavenmaatschappij, ligt aan de westzijde van het Qiong Meer. Hier vindt u een tentoonstelling (met politiek-correcte lading) over de sociale gelaagdheid van de Yi vóór 1949, maar ook over hun cultuur, economie en landschap.
Guangfu Tempel
De Guangfu Tempel (光福寺, Guangfusi) op de Lushan, ten westen van het Qiong Meer, is een bezoek waard.
Aardbevingen Museum
Even ten zuiden van de Guangfu Tempel is het ‘Xichang Earthquake Forest of Steles Museum’. Er zijn meer dan honderd steentafelen met teksten die herinneren aan aardbevingen uit het verre en nabij verleden in o.a. Xichang, Mianning, Ganluo en Ningnan.
Xichang Satellite Launch Center
Het Xichang Satellite Launch Center (西昌卫星发射中心, Xichang Weinig Fashe Zhongxin) ligt in het noordwesten van Xichang. Er worden hier sinds 1984 communicatiesatellieten gelanceerd.
Yi-klifdorpen
In afgelegen berggebieden hebben de Yi hun dorpen soms op steile kliffen gebouwd. Ze liggen op een hoogte van zo’n 800 meter en zijn alleen toegankelijk via smalle paden, boomtakken en touwladders.
In 2016 maakte fotograaf Chen Jie beelden van het arme dorpje Atule’er (阿土列尔村) in het district Zhaojue County (昭觉县). Het ligt op 1.400 meter oogte op een 800 meter hoge klif en er wonen 500 mensen in 72 families.
Daar moesten 15 schoolkinderen de steile klif bedwingen via smalle en gevaarlijke paden, waaronder via 17 touwladders 50 meter dalen of klimmen, om 800 meter lager verder te lopen naar de basisschool waar ze dan 2 weken verbleven en dan weer een weekend bij hun ouders waren. Er waren in het verleden op deze route diverse mensen verongelukt. Zijn beelden zorgden ervoor dat de overheid een stalen trap liet bouwen om het dorp op een meer veilige manier te kunnen bereiken. Het zorgde er ook voor dat Atale’er inkomsten kreeg doordat Chinese toeristen het wilde zien. Er is nu zelfs een klein hotel.
Er zijn in Liangshan nog 19 andere nauwelijks toegankelijke klifdorpen door de overheid recent ontsloten. Het brengt de dorpelingen meer gemak, meer welvaart, internet en mobiele telefoons, maar het heeft het leven van de lokale Yi ook voor altijd veranderd.
Toorts Festival
Het Toorts Festival wordt gevierd van de 24e of 25e dag van de 6e maanmaand. Het is het grote jaarlijkse festival van de Yi, maar ook van de Naxi, Bai, Jinuo en Lahu. Op de avond voor het festival zijn er brandende toortsen voor ieder huis. Het diende om te vragen om een goede oogst en om kwade geesten te verdrijven van land en haard. Het festival is vanouds ook een soort jaarmarkt, waar jonge mensen partners vinden. Men is gekleed in mooie traditionele gewaden. Er is veel zang en dans, waaronder reidans, er zijn worstelwedstrijden, hanengevechten, stierengevechten, paardenraces en er zijn schoonheidswedstrijden.
In Xichang is een geformaliseerd festival met allerlei optredens. Voor een meer authentieke beleving moet u naar een Yi-dorp. Aanraders voor het Toorts Festival zijn Puge (普格) en Butuo (布拖).
Luojishan
De Luojishan (螺髻山) ligt 30 km van Xichang. Luoji Mountain is a national 4A scenic spot, whose occupation of land is 1083 square kilometers, with a 4359 meters main peak. The temperature differs even in a close range. It is a natural museum of rare integrated quaternary Ancient glacier. Address: Luojishan Town, Puge County, Xichang City Kabelbaan
Huanglianguan
De Huanglianguan (黄联关) is een gebied met steile rotspilaren van klei. Ze lijken volgens de lokale bevolking op een liefdespaar dat met elkaar fluistert, een groep dansers, de opening tot de poort van de hemel en meer van dat soort benamingen. Daartussen groeit gele en witte bamboe.
Huili
Huili (会理) ligt 180 km ten zuiden van Xichang. Het is een oude nederzetting en was al 2100 jaar geleden een garnizoen van het Chinese keizerlijke leger. Door de stad stroomt de Jinsha-rivier. In de oude stad zijn. nog vele bouwwerken, poorten, tempels en huizen uit de keizertijd te zien.
Muli Tempel
De Muli Tempel in Taoba bij Muli (木里) is een van de grootste Tibetaanse tempels in deze regio. Hij heeft een speciale status in Kham (de oude naam voor de Tibetaanse gebieden in Sichuan en Gansu).
Lugu Meer
Het Lugu Meer (泸沽湖) ligt in het district Yanyuan (盐源), op de grens van Sichuan en Yunnan, voor tweederde in Liangshan. Het is een fraai meer op 2.690 meter hoogt en is bekend vanwege de Musuo, met hun bijzondere matrilocale familiesyteem. Zie Lugu Meer.
