YONGDING 永定
In het district Yongding in Fujian, ten oosten van Xiamen, staan unieke Hakka-dorpen, de zogenoemde tulou. De meestal ronde, soms vierkante dorpen zijn opgetrokken uit aarde, bamboe en hout. Van buiten lijken ze net forten. Van binnen zijn het soms complete dorpjes met in de buitenring etagewoningen en daarbinnen vaak nog 2 of 3 ringen.
Hakka Tulou 客家土楼
De Hakka (Kejia, ‘gastenfamilies’) kwamen oorspronkelijk uit Noord-China, uit het stroomgebied van de Gele Rivier. In de 4e en 5e eeuw migreerden ze naar het zuiden. Ze behielden gedurende de eeuwen hun eigen identiteit en cultuur.
De traditionele bouwstijl van de tulou bij Yongding diende om hen te beschermen tegen vijanden en plunderende benden. Landschappelijk is de omgeving van Yongding met zijn heuvels en water prachtig. De Hakka-dorpen voegen daar iets aan toe, door hun bijzondere architectuur.
De meeste zijn rond of vierkant. De wat oudere dorpen hebben zowel binnen gebouwen als daaromheen een ring van huizen. Een dorp bevat honderden kamers. Alles is aanwezig, inclusief een waterbron. Het zijn kleine vestigingen. Maar ze zijn goed verlicht, goed geventileerd, bestand tegen aardbevingen, warm in de winter en koel in de zomer. In sommige van de dorpen kunt u eeuwenoude kunstschatten aantreffen, zoals beelden, muurschilderingen en kalligrafie.
De namen van de bijzondere Hakka-dorpen rond Yongding zijn: Chendong, Chengqi, Guzhu, Huanji, Hukeng, Wushi, Louxia, Xiayang, Zengfu, Zhencheng en Zhiling.
Hukeng 湖坑
In de gemeente Hukeng (deel van het district Yongding) zijn zeer veel en diverse bijzondere tulou te vinden. Het Fujian Tulou Kejia Folk Cultural Village (福建土楼客家民俗文化村) is het bezoekerscentrum voor de tulou van Hukeng. Hier is een restaurant en er zijn elektrische karretjes die de bezoekers naar Hongkeng brengen.
Hongkeng 洪坑
Een van dé plekken om kennis te maken met de tulou is de Hongkeng Tulou Cluster Scenic Spot (洪坑土楼群). Hongkeng is een door UNESCO erkend Werelderfgoed en heeft in China de hoogste status (AAAAA) als bezienswaardigheid. In Hongkeng zijn in een mooie vallei tulou van verschillende vormen te zien. Er zijn ongeveer 100 tulou in het uitgestrekte, smalle dorp dat is gesitueerd aan weerszijden van een riviertje, de Jingfeng Creek. De meest bijzondere zijn Zhencheng, Fuyu, Kuiju en Rensheng.
Zhencheng Lou 振成楼
Zhencheng is de beroemdste van de tulou in het district Yongding. Zhencheng bestaat uit twee ringen, die allebei ontworpen zijn volgens de Acht Diagrammen (bagua, de acht combinaties van drie lijnen uit de Yiching). De buitenste ring heeft vier verdiepingen met in totaal 184 kamers: de keukens beneden, daarboven de voorraadkamers en daarboven de woonkamer en slaapkamers. Tussen elk ‘diagram’ is een vuurwand. De binnenring heeft twee verdiepingen en bevat de ontvangstkamer en de voorouderhal/tempel. Er zijn ook twee putten, drie poorten en vier trappen symmetrisch geplaatst. Een groentetuin en een school completeren het geheel. Het ontwerp van Zhencheng is door een vooraanstaande bouwkundige wel eens bewonderend omschreven als ‘mythologische architectuur’ volgens de principes van de fengshui. Zhencheng is gebouwd in 1912 door de erfgenamen van een rijke tabakshandelaar. Zij hebben de lokale bouwtradities verweven met enkele Westerse elementen, zoals te zien is in de kleine tempel in het midden. Het kan in Zhencheng behoorlijk druk zijn.
Fuyu Lou 福裕楼
Fuyu werd gebouwd in 1880 door drie broers genaamd Lin. Ze waren rijk geworden door het maken van messen waarmee tabak werd gesneden. Het heeft de stijl van een klassieke mansion, een landhuis. Zowel het hoge deel achter als het middendeel bestaat uit drie hoven en drie delen met het midden iets hoger en het symboliseert de drie broers. Het deel aan de voorkant heeft drie poorten. Twee zijvleugels completeren het geheel. Fuyu is door zijn symmetrie een harmonieus geheel en prachtig gesitueerd in het landschap met de heuvels achter het gebouw.
Kuiju Lou 奎聚楼
Kuiju is een vierkante tulou. Hij dateert uit 1834. De opdrachtgever Lin Kuiyang liet het ontwerpen door Wu Yifu een geleerde van de Hanlin Academie. Van een afstand lijkt het of het gebouw met de bergrug erachter een geheel vormen en dat zou lijken op een tijger die naar beneden rent. Daarom wordt Kuiju ook wel ’tijgerkop’ genoemd. De tulou heeft een harmonieuze opzet en bevat veel ‘paleisstijl-achtige’ decoraties en ornamenten zoals reliëfs, kleine figuurtjes, muurschilderingen en kalligrafie. Boven de communale hal met het Guanyin-beeldje is een schoollokaaltje; hier werd aan de kinderen van het huis lesgegeven.
Andere tulou
In Hongkeng zijn diverse andere tulou te zien. Interessant zijn de wat kleinere, ronde Rusheng Lou 如升楼, met een diameter van slechts 18 meter, en de Guangyu Lou 光裕楼, het oudste vierkante forthuis, met bij de ingang een gebouwtje dat vroeger als school werd gebruikt.
Nanxi 南溪
Het dorp Nanxi ligt 3 km ten zuiden van Hukeng. Hier en in de dorpen Xinnan en Nanzhong ten zuiden van Nanxi is het Nanxi Tulou Cluster, dat zich langs een riviertje uitstrekt tussen de heuvels.
Zhenfu Lou 振福楼
Zhenfu is gebouwd in 1913, volgens het Acht Diagrammen ontwerp, net zoals Zhengcheng. De ronde tulou ligt fraai, naast de rivier en met heuvels erachter. Hij bevat 96 kamers en 3 hallen. Zhenfu werd gebouwd om er arbeiders die werkten in de tabaksindustrie te huisvesten. Er werd ook tabak opgeslagen en er waren kantoren. Ook hier zijn westerse elementen toegevoegd, zoals de pilaren in de voorouderhal en de ijzeren poort.
Xinnan 新南
Het dorp Xinnan ligt 4 km ten zuiden van Nanxi. Er zijn vele tulou te vinden.
Yanxiang Lou 衍香楼
De ronde Yanxiang Lou in Xinnan werd gebouwd in 1842 in de Acht Diagrammen stijl. Hij heeft 136 kamers. Van binnen heeft hij het ontwerp van een landhuis, met een achter-, midden- en voorgebouw en links en rechts zijkamers. Yanxiang is mooi gedecoreerd met snijwerk en kalligrafie.
Nanzhong 南中
Het dorp Nanzhong, even ten zuiden van Xinnan ligt de Huanji tulou.
Huanji Lou 环极楼
Huanji, ook Huangjing genoemd, is een ronde tulou die in 1693 werd gebouwd. Over deze oude constructie gaat het verhaal dat er tijdens de aardbeving van 1918 in de buitenmuur een enorme scheur ontstond van 30 cm breed en 3 meter lang. Maar toen de beving voorbij was werkte de constructie zo dat de breuk zich dichtte en slechts een litteken achterliet. Huanji Lou is 4 etages en 20 meter hoog en heeft een diameter van 43 meter. Op de begane grond zijn 32 kamers. De binnenring heeft twee hallen en 10 kamers, bedoeld voor gasten. In Huanji wonen leden van de familie Su.
Gaotou 高头
Het dorp Gaotou ligt een paar kilometer ten oosten van Hongkeng. Het bestaat uit een noordelijk deel, Gaobei, en een zuidelijk deel, Gaonan.
Chengqi Lou 承启楼
Chengqi in Gaobei, 11 km van Hukeng, is meer dan drie eeuwen oud. Deze tulou, die ook wel Tianzhu wordt genoemd, dateert uit 1790. Hij heeft een diameter van 82 meter en bestaat uit vier concentrische cirkels. In het midden is de voorouderhal. De diameter van de buitenste ring is 73 meter en de hoogte is 18.40 meter. In Chengqi woonden 80 families met ooit meer dan 600 mensen, nu minder dan 300. Er zijn 400 kamers. In Chengqi was ook een meisjesschool gevestigd.
Qiaofu Lou 侨福楼
Naast de Chengqi Lou staat de ronde Qiaofu Lou. Andere tulou in Gaobei zijn de Wuyun Lou en de Shize Lou.
Xiayang 下洋
Xiayang ligt circa 20 km ten zuidwesten van Hukeng. Het staat bekend om zijn heetwaterbronnen en die ontwikkelen zich snel tot toeristische trekker. In het dorp Xiaxu is een bron met water van 70°C.
Xiayang, en dan in het bijzonder het dorp Zhongchuan, staat ook bekend als de plek waar vanuit vele Hakka-Chinezen migreeerden naar andere gebieden in de wereld. Er leven in Xiayang ook vele teruggekeerde Overzeese Chinezen en de lokale economie profiteert van de vele bijdragen van Overzeese Chinezen aan hun familie in Xiayang.
Chuxi Tulou 初溪土楼
De Chuxi Tulou, even ten zuidoosten van Xiayang bestaan uit vijf grote ronde gebouwen en 10 rechthoekige gebouwen, die worden omringd door heuvels en stroompjes. Het oudste gebouw, Jiqing Lou (集庆楼), dateert uit 1419, uit de Ming-dynastie. Hij bestaat uit twee ringen. De buitenring is vier etages hoog en heeft op iedere etage 53 kamers. De binnenring telt één etage. Andere tulou zijn Yuqing Lou, Gengqing Lou, Shengqing Lou, Shanqing Lou en Xiqing Lou.
Tianluokeng Cun 田螺坑村
De Tianluokeng Tulou bestaan uit vier ronde huizen en een vierkant Hakka-huis. Om deze reden wordt deze groep tulou ook wel “vier gerechten en een soep” genoemd. Men zegt dat Tianluokeng in de 1960-er jaren bijna was weggebombardeerd; de Amerikanen dachten een raketbasis gevonden te hebben. Het zijn mede door de ligging indrukwekkende en goed bewaard gebleven Hakka-huizen. U heeft er van boven af fraai zicht op vanaf het Uitzichtpunt (河坑村观景台).
In het midden staat de vierkante Buyun Lou uit 1796, maar na een brand in 1936 in 1953 herbouwd. Hij is 3 etages hoog en heeft 78 kamers. Hij wordt omringd door de ronde Hechang Lou, de Zhenchang Lou uit 1930, de Ruiyun Lou uit 1936, en de ovale Wenchang Lou uit 1966. In de Tianluokeng wonen leden van de familie Huang.
Yuchang Lou 裕昌楼
Yuchang in het dorp Xiaban in het westen van het district Nanjing dateert uit de 14e eeuw en is een van de oudste tulou. De huidige bewoners heten allemaal Liu en het zijn Kejia afkomstig uit Henan. Het werd echter gebouwd door vijf families: Liu, Luo, Zhang, Tang en Fang. Het huis heeft vijf trappen en ieder van de vijf segmenten werd bewoond door een van de families. De tulou heeft 270 kamer in 5 etages en een wachttoren. Beneden zijn de keukens en iedere keuken heeft een eigen waterput. Het ronde huis heeft op de 2e en 3e etages scheve palen, niemand weet waarom. Iedere keuken heeft een eigen put. Voor 1949 woonden er 400 mensen, nu nog 120 mensen in 21 families.