Grote Sprong Voorwaarts (1958)
Met in het achterhoofd de succesvolle guerrillajaren in Yan’an, pleitte een deel van de leiding (waaronder Mao) voor een nieuw beleid. In een arm en overwegend agrarisch land als China kon naar hun idee het Sovjetmodel niet anders dan tot problemen en onevenwichtige ontwikkelingen leiden. In 1958 werd de Grote Sprong Voorwaarts afgekondigd. De uitgangspunten waren dat China zich moest baseren op de concrete mogelijkheden: nadruk op het platteland, inzet van massale arbeid en het `lopen op twee benen’ (verbinding theorie met praktijk, moderne naast traditionele technologie, grootschalig naast kleinschalig). Doel was ook het kweken van een nieuw revolutionair kader, mensen die deels in de praktijk werkten en deels leiding gaven.
Op het platteland werden de `hogere coöperaties’ samengevoegd tot `volkscommunes’. Dit waren omvangrijke eenheden met soms wel 50.000 mensen die gezamenlijk de productiemiddelen bezaten. De volkscommune was tegelijk een sociale en politieke organisatie, het laagste bestuursniveau.
Vanuit de volkscommunes kwamen massale campagnes voor landegalisering, het aanleggen van irrigatiewerken en het opzetten van rurale industrie. Zo verrezen er overal hoogoventjes om geïmproviseerd staal te produceren.
In de steden werden in de wijken allerlei kleine collectieve bedrijfjes opgericht. Ook daar moest de potentiële arbeid worden benut. Een positief aspect was dat daardoor vele vrouwen in het productieproces werden ingeschakeld, waardoor zij een zekere mate van economische onafhankelijkheid kregen.
De successen die aan Beijing gemeld werden leken overweldigend. Maar vele van de cijfers die overijverige lokale kaders doorgaven waren overtrokken. Bovendien bleek het rendement van alle inspanningen zeer laag. Het geproduceerde staal was onbruikbaar, landegalisering leidde tot erosie en de landbouw werd verwaarloosd door de massale inzet van mensen in grote projecten. Van een planmatige aanpak was geen sprake in de Grote Sprong en het resultaat was veel verspilde energie en grondstoffen.
<- Eerste Vijfjaren Plan | Geschiedenis na 1949 | -> Hongersnood en herstel