DATONG 大同

Datong ligt in noord-China, in het noorden van de provincie Shanxi, op 1200 meter hoogte. De oude stad Datong heeft een roemruchte geschiedenis en was hoofdstad van enkele regionale rijken. Datong had een strategische functie in de verdediging van het rijk tegen nomaden (zoals de Mongolen) uit het noorden. In de vorige eeuw werd Datong een belangrijk industriecentrum, met steenkool als basis. Vanaf 2008 heeft Datong een transformatie ondergaan en positioneert de stad zich als toeristische bestemming. Er is genoeg te zien, het is alleen nog wachten op de hogesnelheidstrein (verwacht in 2019) en meer vluchten.

Yungang Grotten

De Yungang Grotten (云冈石窟) zijn de belangrijkste attractie van Datong. Zij liggen 16 km ten westen van de stad, aan de voet van de Wuzhou-heuvels. De meeste zijn gebeeldhouwd tussen 460 en 494, tijdens de Noordelijke Wei-dynastie van de Toba. Deze dynastie zorgde met de grotten voor een waar hoogtepunt in de Chinese kunst en cultuur. De in India ontstane grottokunst is in China voor het eerst verschenen te Dunhuang. De sculpturen te Dunhuang zijn echter in terracotta, terwijl die te Yungang steensculpturen zijn. De 53 grotten (waaronder twintig grote) bevatten 51.000 bas-reliëfs en beelden die in hoogte variëren van enkele centimeters tot zeventien meter. Een aantal verschillende invloeden kan worden ontwaard: Indiase, Perzische, Byzantijnse en Griekse. De grotten zijn een Unesco Werelderfgoed en gelden als “meesterstuk van de vroege Chinese boeddhistische grotkunst”.
Van oost naar west zijn de belangrijkste grotten in drie groepen te verdelen:
Grotten 1-4 Aan het oostelijke uiteinde liggen de eerste twee grotten, enigszins verwijderd van de andere, en zeer geërodeerd. De rechthoekige vloeren geven aan dat zij zeer vroeg zijn gebouwd. De eerste grot heeft wat bas-reliëfs van het leven van Boeddha, terwijl in het midden van de tweede grot een delicaat uitgesneden pagode staat.
Grot 3, de grootste van Yungang, bevat een triade van een grote Boeddha, geflankeerd door twee bodhisattva’s. De elegance van hun kleding en het gebruik van hoog-reliëfs doet denken aan enkele sculpturen te Longmen (nabij Luoyang), als gevolg waarvan we mogen aannemen dat zij tijdens de Sui of vroege Tang zijn gebeeldhouwd. Het oostelijke deel van de grot is onvoltooid.
Grot 4 is klein en heeft een vierkante pilaar in het midden. Bijna alle beelden zijn verdwenen. Achter de vierde grot bevinden zich een smal ravijn en een klooster uit 1652.
Grotten 5-13 De grotten 5 en 6 markeren het hoogtepunt van de Yungangkunst. In de vijfde grot zit een kolossale Boeddha van bijna zeventien meter in serene meditatie. Beide grotten, maar vooral grot 6, zijn rijk uitgesneden met episodes uit religieuze verhalen en processietaferelen. Twee torens voor de ingang beschermen de interieurs van deze twee grotten tegen de natuurelementen. Deze grotten zijn in 1955 gerestaureerd, evenals grot 7, waarin u zes bodhisattva’s en twee leeuwen kunt aantreffen. Grot 7 vormt een paar met grot 8. Deze laatste bevat een aantal buitenlandse invloeden: een Vishnu die op een pauw zit, een Shiva die zijn voertuig, de stier Nandi berijdt en een wachter die een driekroon draagt.
Ook de grotten 9 en 10 vormen een paar. Zij bestaan beide uit een voor- en achterkamer en hebben fijnzinnig bas-reliëfwerk aan de ingang. Grot 11 (uit het jaar 483) bevat 95 grote beelden en honderden kleine bodhisattva’s in nissen rond de muur. Grot 12 is versierd met kleine Boeddha’s en bodhisattva’s in nissen. De bas-reliëfs geven waardevolle informatie over de architectuur en muziekinstrumenten uit die tijd. Grot 13 heeft weer een kolossale Maitreya Boeddha, waarbij zijn arm ondersteund wordt door een kleine Vajra met vier armen.
Grotten 14-20 De eerste twee in deze reeks zijn zeer geërodeerd, hoewel in nissen langs de muren nog duizenden kleine bodhisattva’s staan. De volgende vijf grotten, de oudste te Yungang, zijn alle in 460 uitgehakt. Zij worden de Vijf Grotten van Tanyao genoemd. Tanyao was de monnik die van de keizer het toezicht op de constructie van de grotten had gekregen. Elk bevat een kolossale Boeddha, waarvan die in grot 18 in goede staat is. De beeldsnijwerken in deze grotten zijn geometrisch en lineair en de versiering is niet zo rijk of stoutmoedig als in latere grotten.
Grotten 21-53 De grotten 21-53 zijn klein en verkeren in slechte staat. Grot 51 bevat een kleine uitgesneden pagode. Deze grotten zijn door de lokale bevolking gemaakt nadat de hoofdstad was verplaatst naar Luoyang.
Watertempel De toegang tot Yungang is recent geheel vernieuwd. Het dorpje dat er lag is afgebroken. Er is een nieuw entreegebouw gekomen met daarin grote boeddhabeelden. Van de entree leidt een pad met aan weerszijden pilaren naar de Lingyan Tempel. Deze Watertempel heeft hier in een ver verleden gestaan en is in 2013 herbouwd. Het is een van de projecten waarmee het lokale bestuur probeert Datong te transformeren en aantrekkelijker te maken.

Stadsmuren en oude stad

In 2008 lanceerde de toenmalige burgemeester Geng Yanbo een ambitieus project om van Datong een toeristische trekpleister te maken. Een belangrijk onderdeel was de herbouw van de stadsmuren. Daarvan restte sinds de 19e eeuw weinig en dat was zwaar verwaarloosd. De muren uit de 14e eeuw omvatten een gebied van 3,3 km². Ze zijn bijna geheel herbouwd, in de stijl van de Ming, met 62 wachttorens, grote poorten en rondom de muur een strook groen. Daarvoor moesten veel huizen worden afgebroken en moesten de mensen verhuizen naar nieuwe flats in de buitenwijken. Ook wilde de burgemeester de oude stad binnen de muren herinrichten naar het plan van de Ming, dus met het oude schaakbord stratenpatroon. In het noordoostelijk kwadrant stond ooit het paleis en ook daarvan is de herbouw gaande. In 2013 werd de burgemeester gepromoveerd naar de hoofdstad van Shanxi, Taiyuan. Sindsdien is het tempo van de bouwdrift flink gedaald. De transformatie van de oude stad is nog niet voltooid en dat is te zien op veel plekken. Voor de mensen die er nog wonen betekent het onzekerheid. En of de herbouw historisch verantwoord is gedaan, daar verschillen de meningen over. Geng heeft er wel voor gezorgd dat het aanzien van Datong grondig is gewijzigd.

Trommeltoren

In het centrum van Datong staat de 20 meter hoge Drum Tower. Hij dateert uit de Ming (1368-1644) en is in 1985 gerenoveerd. De bijbehorende Klokketoren is er niet meer.

Huayan Kloosters

In het centrum van de stad staan twee kloosters dicht bij elkaar die allebei Huayan heten. Om ze van elkaar te onderscheiden wordt het een het Hogere Huayan Klooster genoemd en het andere het Lagere Huayan Klooster.
Het Hogere Klooster is in 1062 tijdens de Liao-dynastie gesticht. Het werd in 1140 onder de Jin herbouwd. De belangrijkste tempel, de Daxiongbaodian (Grote Tempel van de Machtige Schat), stamt uit dit jaar. De overige gebouwen zijn grotendeels reconstructies uit de Qing-tijd.
Het Lagere Klooster is ook onder de Liao gesticht. De meeste van de nu nog bestaande gebouwen dateren uit de Ming en Qing. Eén bouwwerk is echter nog precies zoals het in 1038 gebouwd werd: de kloosterbibliotheek, genaamd de Bojiajiao Cangdian. Deze bevindt zich achter de eerste zaal, na de Zaal van de Hemelse Wachters (Tianwangdian). Het is een tamelijk klein, maar bijzonder fraai gebouw. De versierselen, fresco’s en sculpturen zijn van een zeer hoge artistieke kwaliteit. Het klooster huisvest tegenwoordig het Gemeentelijk Museum met een collectie voorwerpen uit graftombes in de buurt, waarvan sommige uit de 5e eeuw.
Ook de Huayansi ontkwam niet aan de historiserende verfraaiingsdrift van burgemeester Geng in 2008-2013. Het terrein is uitgebreid en er zijn hallen in oude stijl bijgebouwd, veel groter dan de hallen die er ooit stonden.

Negen Draken Scherm

Het 45 meter lange en 8 meter hoge Jiulong Bi werd in 1392 gebouwd. Het scherm toont negen kleurrijke draken, gemaakt van gekleurde aardewerken tegels.

Shanhua Klooster

Het Shanhua Klooster in het zuiden van de oude stad van Datong is gebouwd in de periode dat keizer Xuanzong (712-756) de regeertitel Kaiyuan droeg, daarom heet het ook wel het Kaiyuan Klooster. Tijdens de val van de Liao-dynastie werd het klooster volledig vernietigd, waarna het tussen 1128 en 1143 onder de Jin herbouwd werd. In 1446 kreeg het klooster een grote bibliotheek met soetra’s. Van de oorspronkelijk tien gebouwen zijn er vier over. De voorzaal (shanmen) is tussen 1135 en 1149 onder de Jin gebouwd en leidt naar de tempel. De vier grote beelden binnen tonen dat dit in feite een Tempel van de Hemelse Wachters (Tianwangmiao) is en dat de eigenlijke ingang vroeger dus buiten moet zijn geweest. Rechts staat een steentablet dat beschrijft hoe het klooster in 1177 is gerestaureerd.
Het tweede gebouw dateert uit dezelfde tijd en wordt de Tempel der Drie Heiligen (Sanshengdian) genoemd. Vervolgens kwamen vroeger twee vierkante paviljoenen van twee verdiepingen links en rechts, waarvan er één is verdwenen en de andere in 1953 is herbouwd. Het laatste gebouw is de Grote Tempel van de Machtige Schat (Daxiongbaodian). De grote beelden van de Boeddha in het centrum en de overige 24 figuren die langs de muren staan, stammen waarschijnlijk uit de Liao. De fraaie fresco’s dateren uit de Ming.
In de namiddag komen mensen op het plein voor het klooster bijeen om er te dansen en te zingen.

Hangende Klooster

Het bijzondere Xuanggong Klooster (悬空寺 Klooster in het Midden van de Lucht) staat 65 km ten zuidoosten van Datong. Dit meer dan 1400 jaar oude klooster is een van de meest opmerkelijke bezienswaardigheden van China. Het is halverwege een rotswand van de Jingxia Kloof in de Hengshan gebouwd. De bouw begon in 491; de bouwers lieten zich afzakken vanaf de top van de kloof. Tijdens de Ming (1368-1644) en Qing (1644-1911) werd het uitgebreid en enkele malen gerenoveerd.
Bruggen en trappen verbinden de meer dan veertig tempels en pagodes van het complex. Er zijn 40 hallen en kamers met daarin circa 80 beelden van koper, ijzer, terracotta en steen. Het Hangende Klooster is gewijd aan zowel het boeddhisme, daoïsme als confucianisme. U kunt er beelden zien van zowel (en dat is bijzonder) Sakyamuni, Lao Zi als Confucius.

Houten Pagode

Bij Yingxian, in Yingxian even ten westen van het Hangende Klooster, 70 km ten zuiden van Datong, staat de 67 meter hoge Muta (应县木塔). Hij is gebouwd in 1056 en is de oudste houten pagode ter wereld. De pagode was ooit deel van de Fogong Tempel. De pagode is achthoekig en heeft dubbel gekrulde dakranden boven het laagste niveau. Van de buitenkant lijkt de pagode vijf verdiepingen te hebben, maar er zijn nog vier onzichtbare verdiepingen. De eerste verdieping is relatief hoog en wordt omringd door een overdekte galerij, een lemen muur van één meter hoog.

Yanmenguan Grote Muur

Yanmenguan (雁门关) ligt 120 km ten zuiden van Datong, in de Gouzhu Bergketen binnen de Hengshan. De Yanmen Pas is een van de drie belangrijke passages door de Grote Muur in Shanxi. Hij ligt op een strategische plek en hier zijn dan ook diverse historische slagen uitgevochten. De huidige doorgang is gebouwd in het jaar 1374. Hij bestaat uit drie poorten. De pas is genoemd naar de wilde ganzen (yan) die ieder jaar over de pas vliegen.
Bij de pas ligt de Jingbian Tempel.