ZOEKEN:

YANGTZE – DRIE KLOVEN DAM 长江三峡水利枢纽工程

In 2009 is de grootste dam ter wereld, de Drie Kloven (San Xia) Dam in de Yangtze-rivier, bij Yichang in de provincie Hubei, gereed gekomen. Het waterpeil is flink gestegen en het landschap in het stroomgebied zal daardoor essentieel veranderen. Wat betekent de dam voor China, voor de lokale bevolking en voor de reiziger?

Yangtze-3KD-relief1-K1999Bij het bezoekerscentrum van de Drie Kloven Dam staat een toren. Daarop zijn heroïsche reliëfs aangebracht. Ze verbeelden de eeuwige strijd van het Chinese volk tegen het water van de machtige Yangtze. De boodschap is dat de rivier nu eindelijk is bedwongen. Het is de vraag of dat zo is, maar wat er staat is inderdaad indrukwekkend.

Drie Kloven Dam

Het idee is niet nieuw. Meer dan 80 jaar geleden stelde de toenmalige president Sun Yatsen al voor om de Yangtze te temmen middels een grote dam. De om de paar jaar voorkomende overstromingen zorgden voor enorm veel verliezen en schade; in het jaar 1933 was het helemaal extreem, er verdronken 145.000 mensen en stond 333.000 ha onder water. Sinds 1949 kwam de dam meermalen op de agenda, maar het duurde tot 1992 voordat definitief werd besloten de dam aan te leggen.
DAM-ARTIST-IMPRESSIONDe Drie Kloven Dam in Sandouping bij Yichang is in 2009 helemaal voltooid. De dam van 2.335 meter sluit dan de grootste rivier van Azië helemaal af. De verwachte kosten waren 28 miljard Amerikaanse dollars, maar dat is inmiddels tot 35 miljard gestegen. Het is een project van ongekende omvang. De dam zelf is daarmee een nieuwe bezienswaardigheid geworden, door zijn omvang en implicaties ook voor niet-techneuten interessant. In het bezoekerscentrum is een maquette van de dam te zien. Daarnaast is een uitzichttoren waarvan men een overzicht heeft op het gigantische project. U ziet de enorme vijftrapssluis, de lift en de generatoren. Vanaf 2003 zijn er 14 zeer grote generatoren in werking. Daarnaast ligt het middendeel van de dam dat moet zorgen voor de beheersing van het water. In 2009 is het megaproject afgerond en zijn er nog eens 12 grote generatoren in gebruik.
De schepen gebruik van de grote vijfvoudige sluizen. Het neemt circa 4 uur in beslag om er doorheen te komen en het niveauverschil te overwinnen. Voor schepen tot 2000 ton komt er een scheepslift, die in 2014 operationeel moet zijn.

Waterpeil hoger

Bij de dam was in 2002 het waterpeil 60-75 meter (boven zeeniveau, Shanghai Peil). In 2003 steeg het water naar 135 meter, in 2006 was het peil 156 meter en sinds 2009 is het waterpeil gestegen naar maximaal 175 meter.
Het gebied dat hierdoor wordt aangetast is 650 kilometer lang, van de Drie Kloven Dam tot voorbij Chongqing. Hoe verder stroomopwaarts hoe minder de stijging is. Het waterpeil zal niet het hele jaar hetzelfde zijn. Er zijn gedurende het jaar grote verschillen. In mei-juni wordt het waterpeil van het reservoir verlaagd naar 145 meter: Men noemt dit ‘flood control level’. Van juni tot september is er de meeste kans op overstromingen en zo kan het Yangtze reservoir dit extra water opvangen en geleidelijk laten afvloeien. In oktober wordt het peil naar het maximale niveau van 175 meter gebracht. Dat levert het maximale vermogen voor waterkracht op. Geleidelijk daalt het niveau tot 160 meter in april.

De navigatie op de Yangtze is door de dam aanzienlijk verbeterd. Vroeger was de Yangtze een zeer gevaarlijke rivier. De kloven konden vaak moeilijk op eigen kracht doorgekomen worden. De jaagpaden, die sinds 2003 onder de waterspiegel liggen, waren het smalle pad waarop honderden trekkers hun zware en gevaarlijke beroep uitoefenden. Sinds 2009 kunnen schepen tot tienduizend ton de Yangtze opvaren, helemaal tot Chongqing. Deze stad, nu al de grootste stedelijke conglomeratie in China, zal door de dam een extra economische impuls krijgen. De vaarcapaciteit van de Yangtze zal vervijfvoudigen en de kosten per ton zullen aanzienlijk dalen.

De Drie Kloven Dam is ook een gigantische waterkrachtcentrale. De 26 generatoren produceren een capaciteit van 18,200 megawatt. De centrale kan jaarlijks 84.7 miljard KWH leveren, een tiende van de totale energiebehoefte van China in 2012. Het hele zuidoosten van China en in het bijzonder de delta van de Yangtze, met Shanghai als belangrijkste stad, profiteert daarvan.

Ecologische gevolgen

Het landschap rond de Yangtze heeft een geheel nieuw karakter gekregen. De soms honderden meters hoge bergwanden blijven, maar de stroom is veel breder geworden. Een groot aantal dorpen en steden is verdwenen of hogerop opnieuw gebouwd, uit het hele stroomgebeid moesten drie miljoen mensen verhuizen. China claimt dat deze mensen er alleen maar op vooruit zijn gegaan. Ze zijn immers gecompenseerd met geld, via vervangende woonruimte, een beter betaalde baan, etcetera. Maar er zijn ook berichten die er op wijzen dat het allemaal niet zo soepeltjes verloop. Ze kunnen niet allemaal honderd meter hoger gaan wonen en werken en elders zijn ze lang niet altijd welkom. Er zijn berichten dat de boeren die zich elders vestigen dat lang niet altijd vrijwillig doen, de slechtste grond krijgen of tegengewerkt worden en dat banen buiten de landbouw vaak moeilijk zijn te vinden.

De ingrijpende verandering van het landschap heeft grote gevolgen gehad voor de fauna. Dierenbeschermers binnen en buiten China hebben gewaarschuwd voor de gevolgen voor de soms zeer zeldzame dieren in het gebied, in het bijzonder de Chinese rivierdolfijn en de Chinese steur. De overheid claimt dat zij worden beschermd door extra aangelegde natuurparken en beschermde waterzones, maar niet iedereen is daar zo zeker van. Trekvissen zoals zalm en steur zagen door de dam de weg naar hun paaiplaatsen geblokkeerd, paaiplaatsen die bovendien door de gestegen waterspiegel totaal van karakter waren veranderd. Vanuit het visserij-proefstation in Yichang probeert men gekweekte steur opnieuw uit te zetten in de Changjiang. Een soortgelijk project loopt met de Yangtze-krokodil, waarvan over enkele jaremn stroomafwaarts van de dam enkele exemplaren zullen worden uitgezet. De steur en de Yangtze-krokodil lijken te zijn gered. Naar de witte Chinese rivierdolfijn wordt nog steeds gezocht.

Een positief effect voor het milieu zal zijn dat de vervuiling van 50 miljoen ton kolen die werden verbrand in verouderde en nu gesloten centrales verdwijnt. Waterenergie is relatief schone energie en veel minder belastend voor het milieu. Aan de andere kant zal de rivier, beter bevaarbaar en energie beschikbaar, juist weer industrie aantrekken en dat kan een extra belasting vormen en zorgen voor watervervuiling.

Een ander gevolg van de dam en het daardoor ontstane reservoir zal zijn dat de temperatuur in het gebied zal stijgen, men verwacht met 1°C. Dat kan een stimulans geven voor de landbouw, met name voor citrusvruchten. Er zijn ook experts die zeggen dat temperatuurstijging kan leiden tot meer neerslag en dus een grotere kans op overstromingen.